PM2.5 หรือฝุ่นละอองขนาดเล็กที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 2.5 ไมครอน เป็นสารมลพิษทางอากาศที่มีผลกระทบต่อสุขภาพอย่างรุนแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการอักเสบของหลอดเลือดในร่างกาย ฝุ่น PM2.5 มีขนาดเล็กมากจนสามารถเข้าสู่ปอดและกระแสเลือดได้โดยง่าย ซึ่งทำให้เกิดผลกระทบต่อระบบหลอดเลือดในหลาย ๆ ด้าน
หนึ่งในกลไกที่ PM2.5 ทำให้เกิดการอักเสบในหลอดเลือดคือ การกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน เมื่อฝุ่นละออง PM2.5 ถูกสูดเข้าปอด
มันสามารถทะลุเข้าสู่กระแสเลือดผ่านทางเนื้อเยื่อปอดและไปยังหลอดเลือดต่าง ๆ ทั่วร่างกาย ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายจะรับรู้ PM2.5 เป็นสารแปลกปลอมและเริ่มทำการตอบสนองโดยการหลั่งสารเคมีที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบ เช่น cytokines และ chemokines ซึ่งสารเหล่านี้มีบทบาทสำคัญในการกระตุ้นการอักเสบในบริเวณที่ PM2.5 สะสมอยู่
การอักเสบที่เกิดขึ้นในหลอดเลือดนี้สามารถนำไปสู่ภาวะต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับโรคหลอดเลือด เช่น หลอดเลือดแข็ง (atherosclerosis) ซึ่งเป็นภาวะที่ไขมันและสารมลพิษอื่น ๆ สะสมตามผนังหลอดเลือดและทำให้หลอดเลือดหนาขึ้น
และสูญเสียความยืดหยุ่น หลอดเลือดที่แข็งและแคบลงทำให้เลือดไหลเวียนได้ยากขึ้น ส่งผลให้ความดันโลหิตสูงขึ้น ซึ่งอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจขาดเลือดและโรคหลอดเลือดสมอง
นอกจากการอักเสบโดยตรง PM2.5 ยังทำลายเซลล์ผนังหลอดเลือดโดยกระบวนการที่เรียกว่า oxidative stress หรือความเครียดออกซิเดชัน
ฝุ่นละอองนี้สามารถทำลายโครงสร้างของเซลล์และเนื้อเยื่อในหลอดเลือด ทำให้เซลล์ไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ ความเครียดออกซิเดชันนี้ยังเพิ่มการเกิดอนุมูลอิสระ (free radicals) ซึ่งทำให้เกิดความเสียหายมากขึ้นในเซลล์หลอดเลือด และทำให้ผนังหลอดเลือดเสื่อมลงเร็วขึ้น ผลที่ตามมาคือหลอดเลือดมีความเสี่ยงสูงต่อการอักเสบและการเกิดโรคหลอดเลือด
การสัมผัส PM2.5 เป็นระยะเวลานานยังเชื่อมโยงกับการเพิ่มขึ้นของการเกิดโรคเรื้อรังต่าง ๆ เช่น โรคปอด โรคเบาหวาน และโรคหัวใจและหลอดเลือด นอกจากนี้ PM2.5 ยังมีผลต่อระบบประสาทอัตโนมัติ ซึ่งควบคุมการหดและขยายของหลอดเลือด ทำให้การไหลเวียนเลือดผิดปกติและเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหัวใจ
ในทางปฏิบัติ การลดความเสี่ยงจาก PM2.5 ควรมุ่งไปที่การป้องกันการสัมผัสโดยตรง เช่น การใช้หน้ากากป้องกันที่สามารถกรองฝุ่นขนาดเล็กได้
การติดตั้งเครื่องฟอกอากาศในบ้าน และการหลีกเลี่ยงการอยู่กลางแจ้งในช่วงที่ค่าฝุ่นละอองสูง การปรับปรุงคุณภาพอากาศในระดับสังคม เช่น การลดการเผาไหม้ในที่โล่ง และการพัฒนาแหล่งพลังงานสะอาด เป็นอีกแนวทางหนึ่งในการลดผลกระทบต่อสุขภาพจาก PM2.5
สรุปแล้ว ฝุ่น PM2.5 มีผลกระทบที่ชัดเจนต่อการอักเสบของหลอดเลือดและนำไปสู่การเกิดโรคหลอดเลือดหลายชนิด การป้องกันและลดการสัมผัส PM2.5 เป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยปกป้องสุขภาพในระยะยาว และลดความเสี่ยงของโรคร้ายแรงที่เกี่ยวข้องกับระบบหลอดเลือด
ได้รับการสนับสนุนโดย เครื่องช่วยฟัง ดิจิตอล